15 września 2006 r. w Tarnowie odbyło się międzynarodowe seminarium nt. utylizacji utleniacza do paliwa rakietowego (melange) oraz perspektyw współpracy polsko-ukraińskiej w tej dziedzinie. Jeszcze we wrześniu dojdzie do rozstrzygnięcia przetargu na utylizację utleniacza zalegającego na Ukrainie i w Kazachstanie. Celem seminarium była prezentacja doświadczeń Polski w zakresie utylizacji substancji toksycznych, ze szczególnym uwzględnieniem metody utylizacji utleniacza do paliwa rakietowego, opracowanej i wdrożonej w Jednostce Ratownictwa Chemicznego w Tarnowie.
Organizatorami seminarium byli: Jednostka Ratownictwa Chemicznego Sp. z o.o. w Tarnowie i Państwowe Przedsiębiorstwo Ministerstwa Obrony Ukrainy Ukroboronleasing, przy współpracy polskich ministerstw: Spraw Zagranicznych oraz Nauki i Szkolnictwa Wyższego. W seminarium udział wzięli także przedstawiciele Kazachstanu, Rosji, USA oraz organizacji międzynarodowych: Unii Europejskiej, NATO, OBWE i Organizacji ds. Zakazu Broni Chemicznej - OPCW, zainteresowanych realizacją programów utylizacji zapasów melange w państwach byłego ZSSR.
Konferencję otworzył prezes zarządu Zakładów Azotowych w Tarnowie-Mościcach S.A. Jarosław Żołędowski. - Seminarium nie przypadkiem odbywa się właśnie w Zakładach Azotowych S.A. Jesteśmy bowiem Firmą świadomą wagi problemu ochrony środowiska i poczuwającą się do współodpowiedzialności za naszą, nie tylko lokalną, przestrzeń naturalną.
Melange jest związkiem chemicznym o wysokim poziomie toksyczności. W państwach byłego ZSRR składowane jest ponad 20 000 ton tej substancji. To prawdziwa chemiczna bomba zegarowa. - Paliwo rakietowe, stosowane w silnikach rakietowych jeszcze w ZSRR składa się z dwóch części: substancji, która jest spalana (paliwa) oraz utleniacza (dostarcza dużych ilości tlenu potrzebnych do spalania paliwa rakietowego). Stosowany w tych silnikach utleniacz to mieszanina kwasu azotowego, tlenków azotu, kwasu fluorowodorowego i kwasu fosforowego. Jest to bardzo toksyczny i niebezpieczny produkt, który ma silne właściwości korozyjne. Problem jego utylizacji polega na tym, by uniknąć emisji toksycznych substancji do atmosfery i by produkt końcowy utylizacji był przyjazny dla środowiska. W technologii którą opracowaliśmy na Politechnice Wrocławskiej wraz z Jednostką Ratownictwa Chemicznego, utleniacz taki poddaje się operacji neutralizacji, na przykład mlekiem wapiennym, w której neutralizuje się emisję tlenków azotu do otoczenia, co jest pierwszą istotną cechą tej technologii – mówił profesor Stanisław Witek z Politechniki Wrocławskiej , doradca naukowy Ministra Spraw Zagranicznych ds. broni chemicznej i biologicznej.
Jeszcze we wrześniu dojdzie do rozstrzygnięcia przetargu na utylizację utleniacza zalegającego na Ukrainie i w Kazachstanie.
O kontrakt na Ukrainie starają się dwa podmioty: konsorcjum złożone z Jednostki Ratownictwa Chemicznego i Państwowego Przedsiębiorstwa Ministerstwa Obrony Ukrainy Ukroboronleasing oraz jedna z firm niemieckich. Technologia, którą dysponuje JRCh gwarantuje bezpieczną utylizację utleniacza na miejscu, bez konieczności jego transportu. – W tym przypadku odpada konieczność transportu wysoce niebezpiecznego materiału z Ukrainy do Niemiec, a to także wpływa na koszty przedsięwzięcia – mówiła podczas konferencji Anna Lewkiwska z Ukroboronleasingu.
- Opracowanie własnej metody utylizacji jest długim i kosztownym procesem, dlatego organizacje międzynarodowe, w tym ONZ stawiają na transfer gotowych już technologii – podkreślił profesor Sławomir Neffe z Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie.
Na zakończenie konferencji głos zabrał wiceprezes JRCh Andrzej Prymuszewski: - Pragnę podkreślić, że melange jako wysoce toksyczny związek chemiczny stanowi nie tylko poważne zagrożenie dla środowiska. Jest to również problem bezpieczeństwa. Melanż w rękach terrorystów może stać się bardzo poważną bronią i zagrożeniem. Przyłączamy się do słów nadziei wyrażonych przez naszego partnera i przyjaciela panią Annę Lewkiwską że polska technologia może być wybrana i zastosowana w procesie utylizacji melange na Ukrainie. Nasza współpraca będzie nie tylko poświęcona utylizacji melange. Zagwarantujemy również bezpieczną utylizację wszelkich odpadów powstałych w tym procesie, co zapewni że nie będzie w nim żadnych odpadów.
