Fundacja PlasticsEurope Polska, reprezentująca producentów tworzyw sztucznych w Polsce, tradycyjnie już podczas Targów Przetwórstwa Tworzyw Sztucznych i Gumy PLASTPOL przedstawiła dane dotyczące bieżącej sytuacji branży tworzywowej w Polsce na tle Europy. Według ekspertów w skali wieloletniej branża rozwija się w bardzo dobrym tempie. Niepokojący jest jednak spadek tempa wzrostu branży po chwilowym odbiciu po pandemii.
W nurcie ogólnogospodarczych trendów
Pomimo trudnej sytuacji geopolitycznej i surowcowej polska gospodarka zanotowała w roku 2022 wzrost PKB o 5,1% (wobec 6,9% w roku 2021). Szacunki na rok 2023 wskazują jednak na gwałtowny spadek tempa wzrostu PKB do wartości poniżej 1% (MFW prognozuje wzrost o 0,3%). Głównym powodem tak niskiego wzrostu jest wejście gospodarki w tzw. recesję konsumencką. Dane wyraźnie wskazują, że konsumenci zaczęli ograniczać konsumpcję, a analitycy prognozują, że trend się utrzyma i w całym 2023 roku, co bezpośrednio przekłada się także na sytuację branży tworzywowej.
Jak podczas konferencji zwróciła uwagę Anna Kozera-Szałkowska, Dyrektor Zarządzająca Fundacji PlasticsEurope Polska, przemysł tworzyw sztucznych w Polsce podlega tym samym zjawiskom i czynnikom, które kształtują całą gospodarkę. Wśród nich znajdują się poważne zakłócenia na rynku nośników energii i gazu ziemnego oraz wyzwania związane z utrzymaniem stabilnej logistyki dostaw surowców i sprzedaży produktów.
Spowolnienie drugiej połowy 2022 roku
W skali wieloletniej branża tworzyw sztucznych w Polsce rozwija się w bardzo dobrym tempie. Średnia roczna stopa wzrostu (CAGR) produkcji sprzedanej (w cenach bieżących) w latach 2011-2022 wyniosła 8,7% (wobec 7,8% dla całego przetwórstwa przemysłowego). Wzrost w sektorze przetwórstwa gumy i tworzyw sztucznych przekraczał tempo wzrostu innych branż przetwórstwa przemysłowego. W 2022 roku sumaryczny bilans handlu zagranicznego branży tworzyw sztucznych w Polsce był ujemny i wyniósł 1 879 tys. ton. Jednocześnie jednak wynik ten jest lepszy od rezultatu z roku 2021 dzięki mniejszemu o ok. 0,5 mln ton importowi polimerów i systematycznie rosnącemu eksportowi wyrobów z tworzyw sztucznych. Stabilny, a wręcz lekko wzrastający, był także współczynnik zatrudnienia w branży.
Niepokojący jest natomiast spadek tempa wzrostu całej branży po chwilowym odbiciu po pandemii, szczególnie w ostatnim roku 2022. – W średnim okresie (od stycznia 2019) widać zmniejszenie tempa wzrostu produkcji sprzedanej, zarówno w produkcji wyrobów z gumy i tworzyw, jak i w produkcji wyrobów chemicznych. Niedostatki rynków energii w całej Europie spowodowały wyraźne spowolnienie branżenergochłonnych przemysłu, w tym także branży chemicznej. Dodatkowo po raz pierwszy od wielu lat w państwach UE27+3 import towarów był większy od eksportu – mówiła Anna Kozera-Szałkowska.
Produkcja polimerów, stanowiąca około 1/5 całego przemysłu chemicznego w Europie, mocno odczuła kryzys w 2. połowie ubiegłego roku. Według danych Plastics Europe produkcja spadała od II kwartału 2022 roku, a spadek ten był szczególnie głęboki w III i IV kwartale (odpowiednio 12,0% i 23,7% r/r). W skali całego roku spadek w stosunku do roku 2021 wyniósł 9,2%. Pomimo tego Europa pozostała eksporterem netto polimerów. O sytuacji dobitnie świadczy także głęboki spadek produkcji w Niemczech, będących liderem na rynku, wynoszący o 9,7% w porównaniu z rokiem 2021.
Podczas konferencji omówiona została także sytuacja branży maszynowej. – Branża maszyn do przetwórstwa tworzyw sztucznych i gumy odnotowała dobry rok w 2022 r., a eksport w 2022 r. wzrósł o prawie 9,3%. Najważniejsze kraje to USA, Chiny, Niemcy i Włochy, Polska zajęła wysokie 7. miejsce. Przemysł tworzyw sztucznych jest w dobrej kondycji, ale wizerunek tworzyw sztucznych jest pod presją. Musimy zmierzać w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym i pamiętać, że tworzywa sztuczne są dobre dla klimatu. VDMA jest zdania, że tylko dzięki wykorzystaniu nowych technologii i maszyn jesteśmy w stanie osiągnąć ten cel – mówił Harry Reichert, Technical Advisor z VDMA.
W stronę cyrkularności branży
Porównując dane w cenach bieżących o produkcji sprzedanej sektora produkcji wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych w Polsce w roku 2022 i w pierwszych miesiącach roku 2023 roku, widać, że trend spadkowy z drugiej połowy 2022 roku utrzymuje się także w pierwszych miesiącach bieżącego roku. Należy zatem spodziewać się, że cały rok będzie trudny dla branży tworzyw sztucznych w Polsce i Europie. Prognozy wskazują także, że europejski przemysł tworzyw sztucznych, jako jedna z branż najbardziej dotkniętych kryzysem energetycznym, a jednocześnie dążąca do sprostania regulacjom klimatycznym, w następnych latach także może mierzyć się z poważnymi wyzwaniami.
– Przemysł tworzyw sztucznych od dawna zmierza do osiągnięcia celów cyrkularności i zeroemisyjności. Wierzymy, że to właśnie jest droga, na której nasza branża będzie mogła przyczyniać się do fundamentalnych celów środowiskowych, zapewniać korzyści dla społeczeństwa i jednocześnie dalej się rozwijać. Dlatego istotna jest pełna koncentracja na wytyczonych dążeniach, dotrzymywaniu zobowiązań i zaangażowaniu w inicjatywy branży, takie jak Operation Clean Sweep® – przekonuje Anna Kozera-Szałkowska. OCS® to dobrowolny program branży wspierający firmy w walce z wyciekami granulatu do środowiska, który również był ważnym tematem tegorocznych Targów PLASTPOL. Zapewnia praktyczne narzędzia do osiągnięcia celu, jakim jest całkowite zatrzymanie przedostawania się granulatu tworzyw sztucznych do ekosystemów w każdym procesie związanym z produkcją, przetwórstwem i transportem tworzyw.
