W wielu współczesnych, w pełni zautomatyzowanych zakładach przemysłowych do dziś menedżerowie ds. jakości podchodzą do okna albo wręcz wychodzą na zewnątrz, aby sprawdzić, czy produkty, dla których kolor odgrywa kluczową rolę, pasują do wzorców koloru przekazanych przez klienta. Jak widać, nawet w epoce zaawansowanych spektrofotometrów ludzkie oko i jego niezwykła zdolność do rozróżniania milionów ocieni kolorów, pozostaje najskuteczniejszym sędzią w kontroli jakości kolorów. Oczywiście w porównaniu z obiektywnym pomiarem przez urządzenie, wizualna ocena koloru ma jedną zasadniczą wadę – ludzkie oko nie jest w stanie przetworzyć postrzeganego obrazu na matematyczną precyzję liczb. W optymalnym oświetleniu wyszkolone oko doświadczone kolorysty jest jednak w stanie dostrzec subtelne ślady niepożądanych odcieni i ledwo dostrzegalne różnice barwy, nasycenia i jasności. Specjalista jest też w stanie określić przyczynę technologiczną powstania niedoskonałości koloru.
Powszechnie wiadomo, że wszystkie kolory są widoczne w swojej naturalnej, niezafałszowanej postaci wyłącznie w świetle dziennym. Dlatego też specjaliści od kolorów nie protestują, gdy muszą – czasami kilka razy – wychodzić na dwór podczas pracy. Charakterystyka światła dziennego, które uznajemy za białe, jest stosunkowo jednolita w całym zakresie widma widzialnego. Innymi słowy, światło dzienne ma w zasadzie identyczną energię w zakresie fioletu, niebieskiego, zieleni, żółtego, pomarańczowego i czerwieni. Jest jednak jeden haczyk. Światło na dworze jest stanowczo zbyt niestabilne, aby zapewnić stały poziom kontroli koloru. Światło dzienne zmienia się nie tylko w zależności od pór roku, ale z dnia na dzień, albo wręcz z godziny na godzinę, w zależności od zjawisk atmosferycznych. O wschodzie i zachodzie słońca kolory zazwyczaj mają ton ciepłego pomarańczowego lub fioletu, natomiast w ciągu dnia światło może być szarawe, jeżeli na niebie są chmury, lub kryształowe, jeżeli niebo jest bezchmurne. Wreszcie, noc skutecznie tłumi wszystkie kolory. W końcu po zmroku wszystkie koty są czarne, prawda? Poza tym istotny wpływ na temperaturę barwową światła dziennego ma szerokość geograficzna. W Europie temperatura barwowa światła dziennego wynosi 6000°K, natomiast w pobliżu bieguna północnego może osiągać nawet dwukrotnie wyższe wartości, co nadaje mu charakterystyczny, niebieskawy odcień. Nawet najmniejsze odchylenie rozkładu widmowego energii powoduje powstanie poważnej aberracji chromatycznej dla obserwatora. A to z kolei w oczywisty sposób zwiększa ryzyko błędnej oceny koloru wyprodukowanego przedmiotu, a tym samym może prowadzić do dodatkowych kosztów związanych z przeróbką produktu.
Co zatem można zrobić, aby subiektywna percepcja wizualna człowieka była zawsze spójna i skorelowana z obiektywnie pomierzonymi wartościami? Prawidłowa odpowiedź to korzystanie z profesjonalnych komór świetlnych. Komory świetlne zostały opracowane w celu wyeliminowania problemów związanych ze zróżnicowaniem światła dziennego i towarzyszących mu nieporozumień pomiędzy dostawcami produktów, w których kolor odgrywa kluczową rolę, a ich nabywcami. Dzięki wbudowanym kilku ustandaryzowanym źródłom światła, komory świetlne pozwalają na oglądanie próbek kolorów w różnych, ściśle określonych warunkach świetlnych, pozwalających na ocenę koloru w odniesieniu do odpowiedniego wzorca, ze szczególnym uwzględnieniem zmienności koloru i metameryzmu barw. W produkcji i eksploatacji farb do dopasowania koloru najczęściej stosuje się źródło światła dziennego D65, odpowiadające średniemu światłu dziennemu północnej części nieba o temperaturze barwowej 6500°K. Światło D65 zazwyczaj jest połączone z lampą żarową, stanowiącą element oświetleniowy A o temperaturze barwowej 2856°K, oraz ze świetlówką (lampą fluorescencyjną) o temperaturze barwowej ok. 4100°K. Żarowe źródła światła zazwyczaj charakteryzują się wyższą zawartością czerwieni i żółci, natomiast światło fluorescencyjne emituje więcej zieleni. Pomimo faktu, że oba te źródła nie są w stanie wiernie oddać niektórych kolorów ze względu na dominującą długość fali promieniowania świetlnego, znajdują jednak zastosowanie w wizualnej kontroli kolorów, ponieważ powszechnie występują w dwóch środowiskach, w których umieszczane są przedmioty codziennego użytku, a ludzkie oko stale poddaje je - często bardzo krytycznej – analizie koloru. Chodzi mianowicie o wnętrza domów i mieszkań w przypadku lampy żarowej, oraz o sklepy w przypadku świetlówek. Oprócz tego istnieją także inne standardowe źródła światła, które także można zastosować w komorze świetlnej w celu spełnienia określonych wymagań dla konkretnego zastosowania. Aby uniknąć rozproszeń wizualnych, wewnętrzne ściany komór świetlnych są zazwyczaj pokrywane neutralną, szarą farbą matową.
Konica Minolta, lider rozwiązań pomiaru koloru i światła, podąża za najnowszymi trendami w technologii oświetleniowej. We współpracy z JUST Normlicht, Konica włączyła do swojego portfolio produktowego innowacyjne komory świetlne, wyposażone w specjalnie opracowane diody LED spełniające najwyższe wymagania wizualnej oceny koloru. W porównaniu z konwencjonalnymi źródłami oświetlenia, takimi jak żarówki halogenowe lub świetlówki, rozkład widmowy energii diod LED zapewnia oświetlenie zdolne do perfekcyjnej symulacji każdego standardowego źródła światła stosowanego w branży. Dzięki opatentowanej procedurze kalibracji wielostopniowej, przeprowadzanej za pomocą opcjonalnego oprogramowania oraz narzędzi do pomiaru światła Konica Minolta, charakterystyka żądanego rodzaju oświetlenia – np. D50, D65, D75, A, F11 itd. – może być precyzyjnie kontrolowana, programowana i zapisywana w pamięci elektronicznej komory. Co więcej, symulacja JUST UV pozwala klientom na ustawienie żądanej ilości promieni UV dla wiarygodnej symulacji zawartości rozjaśniacza optycznego. Z ekonomicznego punktu widzenia istotny jest fakt, że wielospektralne oświetlenie LED starzeje się dziesięciokrotnie wolniej, niż świetlówka. Wreszcie, technologia diod LED jest ekologiczna i zmniejsza ilość odpadów niebezpiecznych.
Jeżeli chcielibyście Państwo dowiedzieć się więcej, proszę skontaktować się z naszym biurem regionalnym we Wrocławiu lub wysłać do nas e-mail. Chętnie odpowiemy na wszystkie pytania.
* * *
Konica Minolta Sensing Europe B.V.
Sp. z o.o. Oddział w Polsce
ul. Skarbowców 23a
53-025 Wrocław
Tel.: +48 71 734 52 11
Fax: +48 71 734 52 10
E-mail:
Web: www.konicaminolta.pl
Autor: Stanislav Šulla
