Dotychczas o zaliczki mogły ubiegać się tylko instytucje z sektora samorządów terytorialnych oraz inne podmioty, ale nie przedsiębiorcy. Obecnie ma się to zmienić, odkąd 10 lutego 2009 roku weszło w życie znowelizowane Rozporządzenie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego w sprawie wydatków związanych z realizacją programów operacyjnych coraz częściej przedsiębiorcy, by utrzymać płynność finansową, decydują się na inną niż dotychczas (dotychczas środki były przyznawane w formie refundacji) formę wypłaty środków z funduszy unijnych. Wynika to z niestabilnej sytuacji ekonomicznej oraz obecnego wahania się kursów walut – euro, franka i dolara, które to powodują, iż banki niechętnie udzielają zabezpieczenia finansowania realizacji projektów w formie kredytu albo leasingu, a przedsiębiorcy nie mają wystarczających środków pieniężnych na zabezpieczenie realizacji całej inwestycji.
Dopiero dwa miesiące po wprowadzeniu w życie powyższego Rozporządzenia część instytucji pośredniczących, odpowiedzialnych za rozdysponowywanie środków unijnych, zdecydowało się na wypłaty Beneficjentom transz dotacji w formie zaliczek.
Zgodnie z Rozporządzeniem MRR zaliczki są wypłacane w oparciu o następujące zasady:
Istotnym faktem jest wysokość wartości dofinansowania. Jeśli kwota ta nie przekracza 4 mln złotych wówczas do zabezpieczenia wystarczy weksel in blanco wraz z deklaracją wekslową. Natomiast jeśli suma projektu przekracza 4 mln złotych lub nie ma możliwości zabezpieczenia w formie weksla in blanco to ustawodawca przewidział następujące formy zabezpieczenia: w pieniądzu, poręczeniach bankowych lub poręczeniach spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, z tym że zobowiązanie kasy jest zawsze zobowiązaniem pieniężnym; gwarancjach bankowych; gwarancjach ubezpieczeniowych; poręczeniach udzielanych przez podmioty, o których mowa w art. 6b ust. 5 pkt 2 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (Dz. U. z 2007 r. Nr 42, poz. 275 oraz z 2008 r. Nr 116, poz. 730 i 732 i Nr 227, poz. 1505); wekslach z poręczeniem wekslowym banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej; zastawu na papierach wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego; zastawu rejestrowego na zasadach określonych w przepisach o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów; cesji praw z polisy ubezpieczeniowej beneficjenta; przewłaszczeniu rzeczy ruchomych beneficjenta na zabezpieczenie; hipotece lub poręczeniu według prawa cywilnego.
Zaliczka określana jest w stosunku do przyznanej kwoty dofinansowania a nie wartości projektu. Jeśli chodzi o projekty realizowane przez przedsiębiorców w formie zaliczki wypłacana jest tylko część dofinansowania , określono procentowo i jej poziom waha się w zależności od indywidualnej decyzji Instytucji Pośredniczących.
Dotacja w formie zaliczki jest wypłaca w kliku transzach a cały system dopłat określa się dokładnie w załączonym do umowy o dofinansowanie „harmonogramie płatności”, który jest bezpośrednie skorelowany z działaniami czy zadaniami nakreślonymi przez Wnioskodawcę.
By otrzymać pierwszą część zaliczki wymaga się by Beneficjent złożył wniosek o płatność i wskazał równocześnie formę zabezpieczenia zwrotu zaliczki. Wraz z podpisaniem Umowy o dofinansowanie Beneficjent musi się liczyć z przestrzeganiem przepisów dotyczących zwrotu środków niewykorzystanych oraz innych przepisów wynikających z Ustawy o finansach publicznych.
Beneficjenci muszą mieć na uwadze konieczność wyodrębnienia rachunku bankowego, z którego mogą przepływać środki tylko i wyłącznie z wypłacanych zaliczek. Środki przyznawane są w złotówkach co dla przedsiębiorców, zakupujących środki trwałe w obecnej walucie, wiąże się z dużymi wahnięciami waluty oraz przeliczaniu po niekorzystnych kursach.
Wytyczne Ministerstwa Rozwoju Regionalnego zakładają, że zaliczka może być przekazywana w kliku transzach ale wypłata kolejnych części jest zależna od rozliczenia poprzedniej, nie niższej niż 70 procent dotychczas przekazanych środków. Kolejne transze są pomniejszana o nierozliczoną kwotę z poprzedniej zaliczki, dodatkowo transze są pomniejszane również o odsetki narosłe od wypłaconych środków, o ile Beneficjenci nie zwrócą ich na rachunek wskazany przez instytucje przyznającą dotacje.
W ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka zaliczki są przyznawane w ramach m. in. Działań: 1.4 – 4.1 (Przygotowanie prototypu i następnie wdrożenie go do produkcji), 4.2 Stymulowanie działalności B+R przedsiębiorstw oraz wsparcie w zakresie wzornictwa przemysłowego oraz 4.4 Nowe inwestycje o wysokim potencjale innowacyjnym. Są to działania, które najczęściej opiewają na kwoty powyżej 8 mln złotych i tu istotne było dla przedsiębiorców uzyskanie w szybszy, łatwiejszy sposób pieniędzy na realizację kolejnych zadań z Harmonogramu. Również w ramach działania 8.1 i 8.2 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka PARP przewiduje wypłatę zaliczki w wysokości do 30 proc. wartości dofinansowania. Beneficjenci realizujący projekty w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko mogą pozyskać zaliczki w oparciu ściśle zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Rozwoju Regionalnego.
Zarządy poszczególnych województw nie zdecydowały się jeszcze na wprowadzanie tej formy wypłaty środków unijnych. Wynika to często z niechęci do zdobywania nowych umiejętności i przyzwyczajania urzędników już znanych im form rozliczania projektów – refundacji końcowej. Z drugiej zaś strony, wielokrotnie, machina podejmowania decyzji oraz brak koordynacji pracy nad przepisami wykonawczymi, powodują, że Zarządy województw nie decydują się na tą formę „wsparcia” przedsiębiorców.
Przedsiębiorcy, którzy już podpisali umowy mogą zwrócić się do Instytucji Pośredniczącej z prośbą o aneksowanie umów.
Należy jednak pamiętać, że dotychczasowy system refundacji gwarantuje szybsze rozliczenie a zaliczki wydłużają czas obsługi oraz wymagają zatrudnienia dodatkowej liczby osób a przez to rozbudowanie i spowolnienie machiny biurokratycznej. /Hanna Bartkowiak - Konsultant, Zespół Doradców Unijnych SmartConsulting/
-
Dział Doradztwa SmartConsulting
-
ul. Kożuchowska 12
-
51-631 Wrocław
-
Tel.: (71) 334 10 00
-
Fax: (71) 334 10 01
-
e-mail:
-
-
Oddział w Warszawie: ul. Kochanowskiego 45A/18, 01-864 Warszawa - Tel. (22) 6397494
